-
SAJAK SUNDA & ARTINYA: “SAREBU BULAN” – YUS RUSYANA
Sarébu Bulan (Yus Rusyana) Dina hiji peuting urang jalan-jalan duaan Katilu bulan Dina hiji peuting urang jalan-jalan duaan Sarébu bulan Dina hiji peuting urang jalan-jalan nyorangan Kadua bulan Dina hiji peuting taya saurang nu jalan-jalan Ngan kari bulan Bandung, 6 Januari 1963 (Dicutat tina buku kumpulan sajak Nu Mahal ti Batan Inten, 1985, k. 29).
-
SAJAK SUNDA TENTANG IBU: “PAMANGGIH” – AYATROHAEDI
Pamanggih (Ayatrohaédi) Salapan bulan ngakandung Moal aya hiji jalma leuwih ti indung micinta indung gudang hampura. Salapan bulan dikandung Moal aya hiji jalma leuwih ti anak nu rumasa anak gudang dosa. Salapan bulan ngakandung pinuh rasa jeung rumasa. Salapan bulan dikandung pinuh dosa jeung rumasa. 1956 (Dicutat tina kumpulan sajak Di Kebon Binatang, 1990, k. 8).
-
SAJAK SUNDA & ARTINYA: TANAH SUNDA – AJIP ROSIDI
Tanah Sunda Karya: Ajip Rosidi Héjo pagunungan Paul lautan Héjo Paul Langit na haté kuring Masing di mana kuring nangtung Masing ka mana kuring leumpang Tanah lémbok matak betah Angin nyéot nyiuman tarang Masing di mana anjeun nunjuk Masing iraha anjeun cumeluk Kuring mo mungpang kuring rék datang Neueulkeun tarang neueulkeun jantung
-
TUKEURAN IEU SAJAK – YUS RUSYANA
Tukeurkeun Ieu Sajak (Yus Rusyana) Tukeuran ieu sajak Ku salambar simbut atawa samak saheulay Heug rungkupkeun ka barudak nu teu kaburu heuay Pating golépak dina trotoar Tukeuran ieu sajak Ku béas wuluh atawa heucak Heug sidkahkeun ka nu haropak Anu marangkuk di saung atawa di kolong sasak Tukeuran ieu sajak Ku sababaraha siki pélor Heug témbakkeun ka genggerong koruptor manipulator Sina enya kalojor Tukeuran ieu sajak Ku beubeutian tina kolbu anu rido Keur nyébor anu balangsak (Mun teu kitu sasaak) (dicutat tina Saratus Sajak Sunda, 1992)
-
SAJAK SUNDA & ARTINYA: AJENGAN CIGALUMPIT – APIP MUSTOPA
Ajengan Cigalumpit (Apip Mustopa) lengkob mana nu can kasaba pasir mendi nu can kasungsi ajengan cigalumpit lalaki langit lamun kedal sora tina bahamna Allahu Akbar! aleutan walanda bubar tina leungeun-leungeunna nu baruluan bedil nu metet ku pélor maruragan beungeut dayeuh dileyek bari dijebéngan ngadadak muriang ngagibrig tentara karajaan ngagorowok ajengan cigalumpit handaruan kaluar siah kapirin dikéré ku aing kawas lauk asin
-
SAJAK SUNDA & ARTINYA: GRAND PRIX – GODI SUWARNA
Grand Prix (Godi Suwarna) Nincak gas sataker kebek mobil sport ngagerung mangprung rék ngudag jorélat waktu dan startna kapandeurian. Ah, tangtu kasusud tapakna, cék haté anjeun harita. Jalan lempeng, jalan nanjak, pungkal-péngkol kénca katuhueun jungkrang. Sakiceup demi sakiceup tihang bulan tihang taun diliwatan. Ti saban-saban simpangan mobil deungeun milu nyemprung di sirkuit pada-pada teu hayang kapandeurian. “I can’t get no satisfaction!” sora kasét gumuruh nyasaak langit, ngendag-ngendag dungus mangsa. Gumuruh manglaksa mobil haseup knalpot ngeput jagat. Anjeun kudu nabrak deungeun tinimbang ditabrak batur. Nu nyakakak, nu jumerit, mecut niat hayang gancang nyiap waktu nu can témbong kelemengna. “Boa sapéngkolan deui!” omong anjeun sabot setir guwargiwar. “Boa di itu péngkolan!” cék…
-
SAJAK SUNDA & ARTINYA: CADAS PANGERAN – YUS RUSYANA
Cadas Pangéran (Yus Rusyana) Ginggeung Nusa Jawa ku gidirna Mas Galak Curukna ngagurat ti Anyer ka Banyuwangi Saciduh kudu metu ngembat jalan kebat Ngagurat warna getih ti Anyer ka Banyuwangi Natrat carita dijungkiringkeun dina cadas Di dieu aya satria tandang Di dieu aya lalanang Papay raratan carita anu dicaritakeun deui Carita seungit seumatkeuneun dina dada lalaki Di dieu kajadian aya amarah rongkah nu kapegung Di dieu melotna linggis kadugalan ku teuasna cadas galih Tingburinyayna ketit tina pedang kakawasaan budi jeung keris kalemesan budi Kekerot Daendels nyabak gobang Ayem Pangeran nyabak landean Kaula baris nandean
-
PARAPRASE SAJAK SUNDA
Di Panugaran Batu Curug Sugay (Agus Suriamihardja) I. Ki Arsik urang Cicarita Ngahaja nugar batu Curug Sigay Teuing nu saha Teu kungsi dipapay-papay Datang ka léngkob nyorangan Bismi hirup Tuluy ngaheumbat bébéakan Batu urug Kitu jeung kitu Tara nunggu-nunggu Mun karasa cangkéngna asa semplak Reureuh heula sakeudeung Udud molé, ni’mat ngadadak Minangka sasarap, citiis jeung gula kawung Basajan pisan Kahayang karumasaan II. Datang anémer ti Bandung Ngagorowok luhureun pasir: Aki, geus meunang sabaraha kibik Di léngkob Ki Arsik nangtung Némbal bari rada gimir: Karék meunang dua kibik Tuluy ti léngkob batu dikunjal Ka sisi jalan gedé jauhna tilu pal Gawé sabaraha poé Tukeur béas jeung molé Bro ka pamajikan Nohonan…
-
SAJAK SUNDA & ARTINYA: SEUNEU BANDUNG – KARNA YUDIBRATA
Seuneu Bandung (Karna Yudbirata) Saha nu bisa mareuman seuneu Bandung Geni sakti nu nyebrot ti dapur Cikapundung Najan laut kidul Ngolétrak dipaké nyiram Seuneu Bandung Dayang Sumbi gupay pucukna Tangkubanparahu jadi suluhna; sut urang sundut nyeungeut obor kamerdékaan bray caang lampu neon jutaan watt . Langit ngempray, langit harepan Seuneu teuneung geni kawani Ngaléntab sagara keusik Ngahuru ngabela-bela Ngaduruk leuweung-gonggong langit-langgong Afrika-Asia bébas merdéka! Seuneu nyebrot di dapur Cikapundung Geni sakti, cahya Ilahi Hamo bisa dipareuman (tina Saratus Sajak Sunda, 1992)
-
AJEN ESTETIKA SAJAK SUNDA: LEMAH CAI KURING – APIP MUSTOFA
Lemah Cai Kuring (Apip Mustopa) Lemah kuring Cai kuring Geuning geus loba nu kurang Lemah kuring Cai kuring Geuning geus loba nu hayang Lemah kuring Cai kuring Geuning loba kahariwang Lemah kuring Cai kuring Kadeudeuh direbut batur Lemah kuring Cai kuring Geuning geus lain nu kuring (Dicutat tina Srangéngé Jakarta, 2…:…)
-
SAJAK SUNDA TENTANG ALAM: “PRIANGAN” – RAHMAT M. SAS
Priangan (Rahmat M. Sas Karana) Mojang lenjang nu hideung santen Diaping srangéngé ti énjing dugi ka sonten Upami wengi dipépéndé bulan ngempur Jungjunan Upami dugi ka puput umur Kurebkeun kuring dina pangkonan (Dicutat tina Tepung di Bandung,…:…)
-
WAWACAN SIMBAR KANCANA
Kacaturkeun karajaan Talaga nu dipingpin ku hiji taja nu nelah Raja Talaga Manggung. Raja Talaga Manggung boga anak dua nyaeta nu cikal ngaranna Raden Panglurah jeung nu bungsu ngaranna Simbar Kancana. Simbar Kancana geus boga salaki, ngaranna Palembang Gunung. Dina hiji waktu Raden Panglurah dititah tapa ka gunung Bitung ku ramana. Tujuanana pikeun ngeberesihkeun diri. Raja hayang Raden Panglurah bisa jadi raja nu bisa mingpin karajaan Talaga kalayan bener Kahayang ramana dicumponan ku Raden Panglurah Raden Panglurah tuluy indit tatapa di gunung Bitung salila tujuh taun tujuh bulan tujuh poe tujuh peuting Sanggeus Raden Panglurah indit tapa di gunung Bitung, Palembang Gunung salaku minantu Raja Talaga Manggung ngarasa hayang jadi…
-
WAWACAN BANDUNGSARI BASA SUNDA
Gambuh Kacarios nu kasarung, dina leuweung luwang-liwung, Raden Kuda Gambar Sari, nyorang lebak nyorang pasir, ayeuna di leuweung gonggong. Raden keueung kalangkung, curucud cisoca ngucur, barina nyaur ngalengis, manahna rada ngucur, barina nyaur ngalengis, manahna rada kaduhung, teu nga ku-ngaku saur kolot. Pasrah ka Gusti Yang Agung, bari maca alhamdu, alhamdulillah hirobbilaalamin, hurip nuhun simagonggong. Panggih eujeung manuk ciung, eunteup dina luhur kayu, ari Kuda Gambarsari, bongan Agus teu ngaku-ngaku, kana omongan baréto. Ku Raden tuluy kdangu, manuk ciung téh di luhur, tuluy Radén alak-ilik, bersaha nu cumeluk, kawas-kawas sora ewong.
-
WAWACAN SURYANINGRAT BASA SUNDA
Kacaturkeun hiji karajaan nu ngaranna Banuringsit diparéntah ku Raja Suryanagara. Eta raja téh boga putra ngarana Suryaningrat. Ari Suryaning rat téh boga garwa ngaranna Ningrumkusumah, anak patih. Sanggeus raja Suryanagara tilar dunya, Raden Suryaningrat diangkat jadi raja. Horéng diangkatna Suryaningrat téh teu dipikaresep ku Raja Duryan. Karajaan Banu ringsit diserung ku Raja Duryan, kalawan pangrojong ti rahayat Banuring- sit Istri Suryaningrat, nyaéta Ningrumkusumah, dipaksa pikeun jadi istri Raja Duryan Ku cara make élmu sirep. Ningrumkusumah bisa ngabebaskeun sa lakina. Tuluy maranéhna kabur ka leuweung Maranéhna tuluy ngalalana, antukna nepi ka wewengkon nagara Durselam. Waktu keur mandi di hiji ta man anu éndah, Ningrumkusumah katingali ku patih Indra Bumi nu dibéré…
-
WAWACAN SULANJANA BASA SUNDA
Ganti anu dicarita, Sang Prebu Siliwangi, manahna héran kacida, ku panganggo Nyi Nawangsih, ana nya ku héran teuing, paré saranggeuy geus tangtu, paréntah teu daék béak, taya sudana saeutik, unggal taun leuit kudu baé tambah. Nu kumaha kapiatina, ayeuna meungpeung keur sepi, hayang nyaho rék ditéang, panganggona Nyi Nawangsih, Sang Prebu tuluy indit, seug lajeng asup ka dapur, tatapina éta raja, hanteu jongjon rada risih, hanteu kaur balas nyoréang ka tukang. Ti dinya tuluy dibuka, sadayana ditingali, Raja hookeun kacida, ngahuleng barina dzikir, na kumaha héran teuing, nyaur dina jero kolbu, langkung pinter Nawang Wulan, panganggona langkung leuwih, ngan saranggeuy berkatna kabina-bina.